بازهم «اشكال فنی»!؟
ناصر صفاریان
نمی‌دانم این «اشكال فنی» چه جور اصطلاحی است كه فقط بعضی مواقع به كار می‌آید و در مواقع دیگر هر چه قدر قاموس‌های ریز و درشت سازمان عریض و طویل صدا و سیما را زیرو رو كنی، پیدایش نمی‌كنی كه نمی‌كنی. هر وقت مصلحت ایجاب كند »اشكال فنی« پیش می‌آید و هر وقت مصلحتی در میان نباشد، حتی اگر صدای آكتورها جلوتر از حركات و سكنات آن‌ها سیر كند، و یا كیفیت تصاویری كه با زحمات بی‌بدیل كاركنان تلویزیون از گل و بلبل‌های بهاری گرفته شده به گونه‌ای باشد كه شما را به یاد هوای برفی زمستان بیندازد، و یا اگر صد تا بلای دیگر هم پیش بیاید »اشكال فنی« پیش نمی‌آید كه نمی‌آید. خب، خدا پدر و مادر فرهنگستان زبان فارسی را بیامرزد كه این اصطلاح بی‌نظیر(!) را ساخته تا مشكل صدا و سیما حل شود و وقت شریف تلویزیونی‌ها به جای تولید محصولات بی‌بدیل، صرف ساخت و اژه‌های حلال مشكلات (!) نشود!
همین چند روز پیش بود كه دوباره صدا و سیمایی‌های عزیز دست به دامن این واژه شریف شدند. خدا خیرشان بدهد. با این كارشان سبب شدند دیدار ما با این واژه تازه شود و صله رحم به جا بیاوریم! قضیه از این قرار است كه قبلاً قرار بود روز مبعث فیلم «دیگه چه خبر؟» را نشان دهند. تبلیغ آن را هم چند بار به «سمع و نظر»مان رساندند. ما هم تا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانستیم و هر چه در توان داشتیم، از این بابت تعجب نمودیم! این فیلم زمان نمایش در جشنواره یك قصه داشت، زمان نمایش در سینما یك قصه دیگر. ضمن این كه قصه بخشنامه اداره‌ی نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد و لغو پروانه نمایش فیلم هم از همه قصه‌های قبلی شنیدنی‌تر بود. دلیل تعجب ما هم همین قصه‌ها بود. یعنی حقیقتش این است كه به ما الهام شده بود این فیلم دچار »اشكال فنی« خواهد شد و تلاش‌های تلویزیونی‌های عزیز هم به جایی نخواهد رسید! البته ما در این گونه الهام‌ها سابقه‌دار هستیم. مثلاً هر سال در لیست فیلم‌های جشنواره فجر، چشم مان به جمال فیلم‌هایی -فقط اسمشان!- روشن میشود كه با خواندن خلاصه داستان آن‌ها، ناخودآگاه (!) به ما الهام میشود كه این فیلم‌ها به جشنواره نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسند! در زمینه جعبه جادو هم كه به اندازه كافی تجربه و ممارست داریم كه بفهمیم چه فیلمی دچار »اشكال فنی« خواهد شد! فهمیدن این اشكال‌ها هم زیاد كار مشكلی نیست. به عنوان مثال، اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد در آخرین روزهای سال 1371، پروانه نمایش فیلم «دو نیمه سیب»، «دلشدگان»، «عروس»، «شانس زندگی» و همین «دیگه چه خبر؟!» را لغو كرد و قیچی كاری مجدد را شرط صدور پروانه جدید قرار داد. خب؛ از همین حالا شما هم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید حدس بزنید كه اگر روزی روزگاری گذر این فیلم‌ها به خیابان جام جم یا میدان آرژانتین افتاد، به طور قطع، دچار »اشكال فنی« خواهند شد!
با هم بخشی از اشكال‌های نه چندان فنی! فیلم «دیگه چه خبر؟!» و دستورالعمل‌های شورای بازبینی وزارت ارشاد را مرور می‌كنیم:
-حذف صحنه‌های بدحجابی فرشته (ماهایا پطروسیان).
-حذف صحنه‌های دزدی در خیال فرشته.
-حذف صحنه‌های شوخی و خنده دانشجویان در كلاس.
-حذف تمایل عاشقانه جعفر (حمید جبلی) نسبت به فرشته.
-كوتاه كردن صحنه‌های خیالی فرار فرشته و برادرش (دانیال حكیمی) در هتل.
-حذف حركت جلف فرشته.
- ]و در حقیقت، ساخت یك «دیگه چه خبر؟!» دیگر!!![
خب؛ حالا نظر شما چیست؟ معنی »اشكال فنی« را فهمیدید؟!
این اشكال‌ها در اكران اول فیلم موجود بود و مشكلی هم پیش نیامد!
روزنامه سلام - 3 دی 1374