فیلم‌بینی در نوروز: مستند
نیکو شریفی
اگر در روزهای عید نتوانسته‌اید به سفر بروید یا اگر در همه این سال‌ها هیچ وقت نشده گذارتان به دامنه‌های زاگرس بیفتد، دیدن مستند تاراز می‌تواند شما را به سفری در کوره‌راه‌های زاگرس ببرد.
تاراز مستندی کلاسیک است که بیننده را با زندگی قشلاقی یک خانواده عشایری آشنا می‌کند. حدود نود سال پیش، مریان سی. کوپر، فیلمساز آمریکایی، با سفر به ایران فیلمی صامت ساخت به نام علف، از جدال عشایر ایران با طبیعت و مسیر کوچ آن‌ها. او طایفه بامدی از ایل بختیاری را به عنوان نمونه انتخاب کرد.
فرهاد ورهرام ۶۳ سال بعد از ساخته شدن علف و در سال ۱۳۶۶، خانواده آمرید حاتمی را از همان طایفه انتخاب کرد و از همان مسیر همراه کوچ موسمی آن‌ها شد. همان‌طور که ورهرام در گفتار متن فیلم می‌گوید: «و این داستان قرون متمادی است که تکرار می‌شود.»
ورهرام با نمایش تجربه زیسته این خانواده به نوعی تاریخ عشایر آن منطقه را روایت می‌کند. نام فیلم، تاراز، هم نام یکی از ایل‌راه‌های رودخانه‌ای است که عشایر از آن عبور می‌کنند.
با تماشای مستند تاراز گویی چند روز درمیان عشایر زندگی کرده‌اید. نمایش تلخی‌ها و شیرینی‌های زندگی طبیعی از آن کارهایی است که فرهاد ورهرام در آن تبحر دارد و در این فیلم هم به خوبی انجامش داده. فقط این می‌ماند که شما مستند تاریخی-طبیعی-اجتماعی دوست داشته باشید یا نه؟ و باید بدانید میزان تجربه شما بعد از دیدن این فیلم کم تر از چکیده یک سفر چند روزه به همراه ایل نخواهد بود.
شاید تاراز به اندازه مستندهای اجتماعی شهری تاثیرگذار به نظر نرسد، اما آن‌چه در شناخت زندگی بخشی از جامعه ایرانی به مخاطب می‌دهد کم تر از بیان معضلی اجتماعی نیست.
فرهاد ورهرام از سال ۵۳ مشغول به کارگردانی فیلم مستند است و تا کنون بیش از ۱۵ مستند درباره رخدادهای تاریخی-جغرافیایی ایران ساخته است.
بی بی سی فارسی- 5 فروردین 1392