پیشنهادی برای حفظ استقلال
ناصر صفاریان
اختلاف نظر «معاونت سینمایی» و «خانه سینما» اگر در حد حرف و نظر مانده بود و با دو مركز/ نهاد مستقل و مجزا با دو شكل فكری متفاوت روبه‌رو بودیم، نه مشكلی بود و نه اصلاً جای صحبتی ؛ می‌شد چیزی به نام «تضارب آرا» و همین گونه حرف‌های زیبای دوست‌داشتنی.
ولی آنچه از سر این اختلاف حاصل شده، نابسامانی مالی خانه سینماست در تمام این ماه‌های روی كار آمدن مدیران جدید سینمایی. یعنی یكی از طرفین، با استفاده از قدرتی كه در اختیار دارد، سعی كرده فكر خود را به دیگری بقبولاند و این یعنی ایجاد شرایط نابرابر.
* * *
در میانه اختلاف، كار به جایی رسید كه اساساً فراموش شد «خانه سینما» و «معاونت سینمایی» جدا از هم و مستقل از یكدیگر هستند. طوری كه علیرضا سجادپور در گفت‌وگویی به صراحت گفت خانه سینما زیرمجموعه‌ای از وزارت ارشاد است.
این حرف نادرست –متاسفانه- هیچ‌گاه اصلاح نشد. همان طور كه نقل قول فرهاد توحیدی (به عنوان نماینده هیات مدیره خانه سینما) از جواد شمقدری كه پیغام فرستاده اگر مدیرعامل خانه سینما عوض شود بودجه پرداخت خواهد شد، تكذیب یا اصلاح نشد. حرف اول، در برنامه‌ای تلویزیونی گفته شد و این یكی در مصاحبه‌ای كه در رسانه‌های مختلف انعكاس پیدا كرد. اولی را نفر دوم معاونت سینمایی گفت و دومی منتسب به نفر اول این معاونت است.
* * *
واقعیت این است كه خانه سینما به عنوان مركز تجمع صنوف سینمای ایران، محلی مستقل از چارچوب اداری و ساختاری وزارت ارشاد است و بودجه‌ای كه حالا بدل شده به –نوعی- چشم اسفندیار، پولی ست كه اصلاً ربطی ندارد به بودجه ارشاد و آنچه دولت به این وزارتخانه می‌دهد.
این پول، دو درصد فروش بلیت سینماهای كشور است كه به منظور فعالیت‌های صنفی و كمك‌های رفاهی به اعضا در اختیار خانه سینما قرار می‌گیرد. در واقع پولی است از خود سینما برای خود سینما، ولی طبق سازوكار كنونی، پول بلیت سینماها ابتدا به ارشاد می‌رود و بعد به دست صاحبانش می‌رسد.
خوشبختانه همین چند روز پیش معاون سینمایی به دعوت هیات‌مدیره خانه سینما پاسخ مثبت داد و به خانه سینما رفت و جلسه‌ای تشكیل شد. حالا هم بنا شده كمیته مشتركی از طرفین، به بررسی مشكلات و راه‌حل‌ها بپردازد و این تقابل به تفاهم برسد. بودجه معوقه سال گذشته كه رقم قابل توجه 40 درصد كل رقم است هم قول پرداختش داده شده. جشن خانه سینما هم پیش روست و این اتفاق می‌تواند نقطه اشتراك مناسبی باشد برای حل اختلاف و ختم به خیر شدن ماجرا.
***
جلسه هفته پیش را می‌توان به فال نیك گرفت و خوش‌بین بود به اینكه دیگر هیچ مشكلی نیست همان‌طور كه در سالیان قبل از ریاست‌جمهوری كنونی كه معاونت سینمایی و خانه سینما نگاه نزدیك‌تری به یكدیگر داشتند، مشكل- مالی- خاصی به این شكل و به این شدت وجود نداشت.
ولی مساله اصلاً این نیست كه امروز بگذرد و پشت سر گذاشته شود. بحران این دوره- حتی اگر به زودی و به سادگی حل شود- باید تجربه ماندگاری باشد پیش روی آینده و زنگ خطری برای پیشگیری از موارد مشابه.
***
شاید پیش از این هیچ كس تصورش را هم نمی‌كرد كه معاونت سینمایی بتواند با عدم پرداخت بودجه، خانه سینما را این‌گونه زیر فشار بگذارد. ماه‌های گذشته برای نخستین بار در تاریخ خانه سینما، هیات‌مدیره مجبور شد مبالغی از سه تهیه‌كننده سینما قرض كند تا بتواند امور جاری از جمله پرداخت حقوق كاركنان اداری خود را پشت سر بگذارد. البته این به جز متوقف ماندن بخشی از فعالیت‌های فرهنگی خانه سینما ست كه معلق و معوق مانده و به جز ندادن اقلامی مانند بن خرید مایحتاج و بن كتاب و... . خلاصه آنچه امروز در خانه سینما رخ می‌دهد، مصداق همان مثال معروف «سرخی صورت با سیلی» است.
* * *
گذشته از اینكه باید فكری به حال چگونگی دسترسی به رقم دو درصد فروش بلیت سینماها كرد و به راه‌حلی رسید كه فارغ از آمدن و رفتن آدم‌ها، این مبلغ به موقع و تمام و كمال به خانه سینما برسد، باید به راه‌حل‌های مقطعی هم اندیشید.
راه مناسبی كه می‌تواند انگیزه ایجاد كند و اعضای صنوف را به پیش آمدن ترغیب كند، عرضه برگه‌هایی به عنوان «اوراق قرضه» است مانند همان كاری كه در تاریخ معاصرمان هم نمونه موفقش را سراغ داریم.
به این ترتیب خانه سینما با تكیه بر بودجه اعضای خود، راهی می‌یابد برای اینكه روی پای خود بایستد و اعضا هم خود را شریك مسائل می‌دانند. مبلغ «اوراق قرضه» هم می‌تواند از رقم‌های بسیار پایین شروع شود تا همه بتوانند در این مشاركت سهیم باشند، نه فقط پولدارها و صنف‌هایی كه به بودجه‌های بالا دسترسی دارند.
***
امتحانش ضرری ندارد. فارغ از شرایط امروز- و حتی اگر فردا مشكل حل شود- بد نیست این پیشنهاد همین امسال و به بهانه برگزاری جشن خانه سینما عملی شود. امتحانش ضرری ندارد.
روزنامه شرق- 20 خرداد 1389