در حاشیه راه اندازی شبكه مستند سیما

در همه جای دنیا مهم ترین مکان نمایش و بازار مستند تلویزیون است.ولی در تلویزیون ما متاسفانه همه درها بسته است و مستند سازی تلویزیون در یک سیستم کارمندی اتفاق می افتد . گذشته از این در مقایسه با برنامه های داستانی و دیگربرنامه هایی که از کشورهای دیگر خریداری می کنند ، موارد کمتری به مستند اختصاص داده می شود، که این حجم اندک هم به یکسری مستند های گزارشی و عمدتا خنثی که به جزموارد استثنا فاقد هر گونه ارزش هنری هستند محدود می شود .
راه اندازی شبکه مستند می تواند به خودی خود نوید این را بدهد که این مشکلات حل خواهد می شود .تازگی ها اعلام شده این شبکه همین روزها دارد راه می افتد و با وجود آن که امید هایی به وجود آمده ، تاکنون هیچ گونه ارتباط و تعاملی با انجمن مستند سازان که مهمترین صنف و تشکل مستند سازی ایران است صورت نگرفته و هیچ گونه نشستی با این انجمن برگزار نشده است .
نه تنها با صنف تعاملی برقرار نکرده اند بلکه تا آنجا که می دانم به صورت تک تک هم مسئولان تلویزیون به سراغ مستند سازان برجسته ، قدیمی و نام آشنا نرفته اند تا از آنها مشاوره بگیرند .

بر این اساس ، پیش بینی می کنم همان سیستم نارسایی که تا به حال در مستند سازی تلویزیون وجود داشته قرار است در شکل گسترده تری به عنوان شبکه مستند راه اندازی شود . چرا که تا این زمان اندکی که تا راه اندازی این شبکه باقی مانده نشانه مثبتی به چشم نمی خورد .
در همه جای دنیا شبکه های تلویزیونی ملی و حتی خصوصی برنامه های مستند را پشتیبانی می کنند . اما در تلویزیون ایران که دولتی است وموظف است بخشی از برنامه های خود را به مستند و فیلم های مستند اختصاص دهد این اتفاق تقریبا نمی افتد .
نکته بعدی تاکید بر نمایش مستند های خنثی است و این باور اشتباه توسط مسئولین تلویزیون به مردم و مخاطبان شان منتقل شده است ،این که مستند یعنی نشان دادن یک سری کاسه بشقاب ، درودیوار از بناهای قدیمی و یا حیات وحش و نشان دادن چند جانور.
اما مستند های اجتماعی و شهری که جذابیت های خاصی برای بینند گان دارند به دلیل دوری از حساسیت های خاص این موضوعات در تلویزیون نادیده گرفته می شوند .

این چشم بستن به موضوعات اجتماعی به جز لطمه ای که به مستند سازان می زند ، از نظر روان شناسی و جامعه شناسی نیز مشکلاتی را به بار خواهد آورد چرا که به وجه آگاهی بخشی مستند بی توجهی می شود . از طرفی برای ساخت سایر موضوعات هم از نیروهایی استفاده می شود که متاسفانه تولیدات شان ارزش هنری ندارد .

در واقع، در های تلویزیون به روی مستند سازان بسته است. من مستند سازی که مدت ها ست در این حرفه فعالیت می کنم نمی دانم اگر بخواهم طرحی را برای تلویزیون ایران بسازم باید به کجا مراجعه کنم؛ نه این که آدرس اش را بلد نباشم، بلکه اساسا جایی برای ارائه این طرح ها وجود ندارد .
هنوز تجربه ناموفق مرکز مستندسازی سیما در خاطر مستند سازان باقی است و این نگرانی وجود دارد که همان تجربه این بار به صورت گسترده تری برای شبکه مستند رخ دهد .

روزنامه شرق- 9 مرداد 1389